BruDoc – festiwal filmu i sztuki

Sztuka jako akt buntu, komunikacji i przetrwania. Głęboko ludzka, radykalnie niezależna, wykraczająca poza granice estetyki i gatunków. W programie m.in. filmy o Marii Wnęk, CHOMO, Pierre’ze Avezardzie i Michaelu Golzu, Nikiforze. Odwiedzą nas goście z Francji, Czech, Szwajcarii – badacze, kuratorzy, kolekcjonerzy. Planujemy pokaz archiwalnego filmu "L’Art Brut" (1976) z udziałem Jeana Dubuffeta i wprowadzeniem Déborah’y Lehot-Couette – historyczki sztuki z Fundacji Dubuffeta w Paryżu.

BruDoc organizowany jest we współpracy ze Stowarzyszeniem ABCD (Praga, Czechy) i stanowi jedno z kluczowych wydarzeń kulturalnych towarzyszących prezydencji Polski w Radzie UE.

W dniach 6-8 czerwca 2025, w ramach prezydencji Polski w Radzie UE, Płock zaprasza na BRUdoc – międzynarodowy festiwal filmu i sztuki Brut i Outsiders, który będzie miejscem spotkania twórców, badaczy i widzów z całej Europy, połączonych fascynacją tym, co surowe, osobne i radykalnie autentyczne.

Bohaterowie festiwalowych filmów to outsiderzy sztuki – osoby tworzące w całkowitej samotności, często przez dziesięciolecia, obsesyjnie rozwijające jedną wizję, jedno wyobrażenie świata. Pierre Avezard, głuchy pasterz, przez 40 lat konstruował mechaniczną karuzelę z materiałów z odzysku. Michael Golz od dzieciństwa rysuje mapę wyimaginowanego kraju Athosland, która dziś liczy ponad 1200 kartonowych arkuszy. CHOMO przez 25 lat budował w lesie Wioskę Sztuki Prapoczątku – z gliny, drewna, siatki i ciszy. Ta sztuka nie zna pojęcia projektu krótkoterminowego. To życie poświęcone twórczości – samotnej, niezależnej, często niezrozumianej.

Maria Wnęk, Anna Zemankova czy Zdenek Kosek nie podążają za trendami ani rynkiem. Ich twórczość to wieloletnie procesy: budowanie światów, kolekcjonowanie pamięci, kartografowanie wyobraźni. Dla wielu z nich sztuka nie jest profesją – jest formą komunikacji, strategią przetrwania, aktem buntu wobec samotności,w ykluczenia, cierpienia. To gest ostatecznie humanistyczny, przekraczający granice estetyki, gatunku, a nawet samego pojęcia sztuki.

Festiwal będzie pokazywał twórczość osób, która nie tylko nie wpisuje się w przyjęte kanony, nurty, mody czy rynek, ale często jest ich zaprzeczeniem a nawet buntem wobec tych reguł. Parafrazując Olgę Tokarczuk chcemy pokazywać wszystko, co "odstaje od normy, co jest za małe albo za duże, wybujałe lub niepełne, monstrualne i odrażające. Formy, które nie pilnują symetrii, które się multiplikują, przyrastają po bokach, pączkują, lub przeciwnie redukują wielość do jedności" (Bieguni). Mamy "nieustanne i męczące przekonanie, że właśnie tutaj prawdziwy byt przebija się na powierzchnię i ujawnia swoją naturę." To nie tylko festiwal o sztuce, ale o kondycji współczesnego człowieka i społeczeństwa. W Polsce nie ma festiwalu, który opisywałby ten rodzaj twórczości w sposób kompleksowy, tak jak to robią nasi przyjaciele z Ołomuńca czy Nicei.

W programie – kilkanaście filmów dokumentalnych, w tym unikalne archiwalia z Wytwórni Filmów Oświatowych, Fundacji Dubuffeta i Muzeum Art Brut w Lozannie. Po projekcjach odbędą się spotkania z twórcami filmów, badaczami i kuratorami z całej Europy. Wśród gości festiwalu są m.in. Lucienne Peiry – legendarna badaczka Art Brut, była dyrektorka Collection de l’Art Brut (Lozanna) czy Patrimoines Irréguliers de France – kolektyw dokumentalistów i badaczy Art Brut i Outsiders Art. Festiwal otworzy wyjątkowy pokaz odnalezionego filmu "L’Art Brut" (1976), w którym sam Jean Dubuffet opowiada o źródłach swojej koncepcji – sztuki tworzonej z wewnętrznego imperatywu, gwałtownej, wolnej, odpornej na kategorie.

Festiwal może zatem stać się platformą współpracy twórców filmowych, którzy odkrywają i dokumentują osób, których dzieła powstają z autentycznej, nieformalnej ekspresji, często bez znajomości klasycznych reguł artystycznych. Chcemy, aby też był miejsce refleksji na temat roli sztuki w życiu osób żyjących w europejskich peryferiach bez dostępu do muzeów, galerii a jednak tworzących.

Do tej pory jeśli pojawiała się refleksja, pozbawiona była wiedzy podstawowej wynikającej z treści pism Jeana Dubuffeta, Michela Thevoza (pierwszego dyrektora Muzeum Art Brut) czy współczesnych francuskich historyków i krytyków sztuki. Chcemy ten zmienić, adaptować zjawisko na polski grunt, zgodnie z ideą Jeana Dubuffeta "Człowieka zwykłego", która jest bliska zasadzie UNESCO "Nikt nie pozostaje w tyle" ("Left no one behind", LNOB), stawiając jednostkę w centrum swych działań.

Współorganizatorem wydarzenia jest stowarzyszenie ABCD z Pragi, a festiwal łączy artystyczne światy Polski, Czech, Francji, Wielkiej Brytanii i Słowacji. Wstęp na wszystkie wydarzenia jest bezpłatny. Więcej informacji: pokis.pl, znalezienie.pl, facebook.com/brudocfest

GOŚCIE FESTIWALU:

Wśród festiwalowych gości znajdą się wybitni badacze, kolekcjonerzy, filmowcy i kuratorzy:

Lucienne Peiry – jedna z najważniejszych badaczek Art Brut, była dyrektorka Collection de l’Art Brut w Lozannie, autorka książek, kuratorka i eseistka. Patrimoines Irréguliers de France – kolektyw badawczo-artystyczny, który przyjedzie do Płocka wraz z historyczką sztuki Robertą Trapani. Anežka Šimková – historyczka sztuki i kuratorka związana z Muzeum Sztuki w Ołomuńcu. Pavel Konečný – kolekcjoner, twórca festiwalu Art Brut Film w Ołomuńcu. Sophie Bourbonnais i Marek Mlodecki – przedstawiciele Muzeum Art Hors-les-Normes La Fabuloserie we Francji.

Déborah Lehot-Couette - historyczka sztuki, kuratorka wystaw i autorka wielu książek i opracowań o Art Brut z Fundacji Dubuffeta w Paryżu.

Dalsza część artykułu pod materiałem wideo

WYJĄTKOWE WYDARZENIA:

Pokaz filmu "L’Art Brut" (1976) – odnaleziony w archiwach Fundacji Dubuffeta w Paryżu dokument, w którym sam Jean Dubuffet opowiada o swojej koncepcji Art Brut. Wstęp do filmu wygłosi historyczka sztuki Déborah Lehot-Couette, kuratorka i archiwistka Fundacji Dubuffeta.

Spektakl "CURKO MOJA OGŁOŚ TO" – inspirowany życiem Marii Wnęk, malarki Art Brut, która twierdziła, że tworzy z boskiego nakazu. Monodram Magdaleny Drab, nagrodzony tytułem Najlepszego Spektaklu Teatru Niezależnego "The Best Off" (2018) oraz doceniony na Festiwalu OFTeN w Ostrowie Wielkopolskim.

Wstęp na wszystkie wydarzenia jest bezpłatny!!!